42 χρόνια μετά τα τανκς

Οι πρώτοι που σήκωσαν κεφάλι

Στις 22 του Απρίλη το βράδυ, μια μέρα μετά το πραξικόπημα, γέμισε η Αθήνα με προκηρύξεις των ΔΕΑ (Δημοκρατικές Επιτροπές Αντίστασης). Κεντρικό σύνθημα: «Σχηματίστε παντού Δημοκρατικές Επιτροπές Αντίστασης ενάντια στη στρατιωτική δικτατορία».
Τα ΔΕΑ ήταν η πρώτη και μια από τις πιο δυναμικές αντιστασιακές οργανώσεις. Βασικός οργανωτής και συντονιστής των ΔΕΑ ήταν ο Γιάννης Βερούχης, ηγετική φυσιογνωμία των λιθογράφων. Από τα Ιουλιανά η μαρξιστική αυτή ομάδα (τροτσκιστές), με προσβάσεις στους λιθογράφους, φοιτητές και «Λαμπράκηδες», άρχισε να συγκροτεί παράνομο συνωμοτικό μηχανισμό.

Η δικτατορία συνεπώς δεν την έπιασε στον ύπνο. Την πρώτη οργανωτική επιτροπή της οργάνωσης την αποτελούσαν: Γιάννης Βερούχης, Γιώργος Κώτσου, Γιώργος Γλυνός, Περικλής Γρίβας.
Από τους πρώτους μήνες το οργανωτικό εύρος των ΔΕΑ ήταν μεγάλο. Από το σύνολο των Επιτροπών της κυκλοφορούσαν 15 εφημερίδες. Οι πιο γνωστές: «Φοίνικας», «Μαχητής», «Αντίσταση», «Λαός», «Κλειδί της Δημοκρατίας», «Παπαφλέσσας» κλπ.
Το Καλοκαίρι του ΄67 η οργάνωση συγκρότησε και μια Επιτροπή κατασκευής και τοποθέτησης εκρηκτικών μηχανισμών.

Οι πρώτες ωρολογιακές βόμβες που εξερράγησαν σε διάφορα σημεία των Αθηνών (Σύνταγμα, Χίλτον κλπ) είχαν κατασκευαστεί και τοποθετηθεί από τους αγωνιστές των ΔΕΑ.

Κυριακή 3 του Σεπτέμβρη του 67, ομάδα με τους Δημητρίου Πέτρο, Γιώργο Γλυνό, Αδαμάντιο Χρυσικό, Θύμιο Παπανικολάου, Αντώνη Σωτηράκο και Αριστείδη Μαυροσκούφη, κατασκεύασε 4 ωρολογιακές βόμβες.

Την άλλη μέρα θα γινόταν μια συνδυασμένη καμπάνια κατά της Χούντας με προκηρύξεις και εκρήξεις. Πριν ξημερώσει είχαν συλληφθεί μαζί με τις βόμβες.
Τον Οκτώβριο του ΄67, 38 αγωνιστές των ΔΕΑ (26 άντρες και 12 γυναίκες) παραπέμφθηκαν στο Στρατοδικείο.

Ήταν η πρώτη μεγάλη δίκη, ίσως και η πρώτη των Αθηνών. Από τους 38 οι 27 καταδικάστηκαν με βαριές ποινές.

Οι στρατοδίκες φάνηκαν ιδιαίτερα σκληροί στον Κύπριο Πέτρο Δημητρίου, γιατί είχε το θάρρος να τους προκαλέσει: «εσείς με εκπαιδεύσατε στην κατασκευή βομβών για να ρίξετε το Μακάριο. Εγώ τις κατασκεύασα ενάντιά σας».

Όλοι οι αγωνιστές των ΔΕΑ βασανίστηκαν άγρια στα κολαστήρια της Μπουμπουλίνας ( φάλαγγες, μαστίγια κλπ).
Δύο από τους βασικούς ηγέτες των ΔΕΑ, οι κινητήριοι μοχλοί της δραστηριότητά τους, ο Γιάννης Βερούχης και ο Γιώργος Κώτσου, μετά από πολλές περιπέτειες, κατάφεραν να διαφύγουν στο εξωτερικό.

Ο Γιάννης Βερούχης επικηρύχθηκε τότε από τη Χούντα, όπως αργότερα και ο Γιάννης Νίκας.
Η ιστορία των ΔΕΑ δεν περιορίζεται σε αυτά. Αγωνιστές τους αποτέλεσαν μετέπειτα ιδρυτικά στελέχη πολλών οργανώσεων της Άκρας Αριστεράς.

Επίσης κυβερνητικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ συμμετείχαν τότε στα ΔΕΑ.

Και όμως αυτή η οργάνωση έχει «θαφτεί» εντελώς…

Πηγή: Νίκος Πικρός: Οι πρώτοι που σήκωσαν κεφάλι
Περιοδικό Ρεσάλτο

τεύχος 6 - Μάιος 2006

.